Jullie die de armen kwaad willen berokkenen en uit
zijn op de ondergang van de machtelozen van dit land, luister! Jullie zeggen: ‘Wanneer is de dag van de
nieuwe maan voorbij, zodat we weer koren kunnen verkopen? Wanneer de sabbat,
zodat we weer graan kunnen verhandelen?’ Jullie maken de efa kleiner, jullie
maken de sjekel zwaarder en jullie knoeien met de weegschaal. Jullie kopen de zwakken voor een handvol
zilver, de armen voor een paar sandalen, en jullie zeggen: ‘Ook het kaf
verkopen we als graan!’ Nooit – en dit
zweert de Heer op wie Jakobs volk zich laat voorstaan – zal ik een van jullie
daden vergeten.
Lc 16, 1.1-13
Hij richtte zich ook tot zijn leerlingen: ‘Er was
eens een rijke man die een rentmeester had en te horen kreeg dat de rentmeester
zijn eigendommen verkwistte. De rijke
man riep de rentmeester bij zich en zei tegen hem: “Wat hoor ik over jou? Leg
verantwoording af van je beheer, want je kunt niet langer rentmeester blijven.”
Toen zei de rentmeester bij zichzelf: Wat moet ik doen nu mijn heer mij het
beheer afneemt? Werken op het land kan ik niet, en voor bedelen schaam ik me. Maar ik weet al wat ik moet doen om ervoor te
zorgen dat de mensen, wanneer ik van mijn beheerderstaak ben ontheven, mij bij
hen thuis ontvangen. Een voor een riep
hij de schuldenaars van zijn heer bij zich. De eerste vroeg hij: “Hoeveel bent
u mijn heer schuldig?” “Honderd vaten
olijfolie,” antwoordde de schuldenaar. De rentmeester zei tegen hem: “Hier is
uw schuldbewijs, ga zitten en maak er gauw vijftig van.” Daarna vroeg hij aan de volgende schuldenaar:
“En u, hoeveel bent u schuldig?” “Honderd balen graan,” luidde het antwoord. De
rentmeester zei: “Hier is uw schuldbewijs, maak er tachtig van.” En de heer prees de oneerlijke rentmeester
omdat hij slim had gehandeld. De kinderen van deze wereld gaan immers slimmer
met elkaar om dan de kinderen van het licht. Ook ik zeg jullie: maak vrienden met behulp
van de valse mammon, opdat jullie in de eeuwige tenten worden opgenomen wanneer
de mammon er niet meer is.
Wie betrouwbaar is in het geringste, is ook
betrouwbaar als het om veel gaat, en wie oneerlijk is in het geringste is ook oneerlijk
als het om veel gaat. Als jullie
onbetrouwbaar blijken in de omgang met de valse mammon, wie zal jullie dan werkelijk
belangrijke dingen toevertrouwen? En als
jullie onbetrouwbaar blijken met wat een ander toebehoort, wie zal jullie dan
geven wat jullie zelf toekomt? Geen
enkele knecht kan twee heren dienen: hij zal de eerste haten en de tweede
liefhebben, of hij zal juist toegewijd zijn aan de ene en de andere verachten.
Jullie kunnen niet God dienen én de mammon.’
Beste vrienden,
Het evangelie van vandaag vertelt de parabel van
de onrechtvaardige rentmeester. Een
rentmeester is iemand die goederen van een eigenaar beheert. Als iemand dus bijvoorbeeld geld leent aan
iemand anders, kan hij aan een rentmeester vragen om in zijn plaats die lening
op te volgen zodat ze zeker wordt terugbetaald.
Het lijkt een vreemd verhaal dat Jezus ons
vertelt. De rentmeester blijkt niet zo
eerlijk te zijn geweest. De rijke man
komt erachter dat hij geld van hem verkwistte.
En de rijke man besluit de rentmeester te ontslaan.
Jezus is in het evangelie volgens Lucas al langer
over bezit en rijkdom aan het spreken.
Vorige week hoorden we het verhaal van de verloren zoon. Die jongste broer die zijn deel van de
rijkdom van de vader opeist om alles te verkwisten in een leven van
plezier.
Jezus spreekt dus over een rentmeester die bij
zijn baas moet komen omdat hij op een oneerlijke manier zijn geld heeft
beheerd. En het moeten nogal ernstige
fouten zijn die hij gemaakt heeft, want zijn baas wil hem ontslagen.
De rentmeester vraagt zich af wat hij nu moet doen…
Hij wil niet gaan werken op het land en hij wil ook niet gaan bedelen in de
straten. Hij besluit opnieuw zijn baas
te bedriegen door naar alle schuldenaren te gaan en hen te zeggen dat ze minder
moeten terugbetalen. Het lijkt wel of
deze rentmeester nergens voor terugdeinst!
Ook de evangelist zegt hierover: En
de heer prees de oneerlijke rentmeester omdat hij slim had gehandeld
Jezus vindt het natuurlijk niet goed dat deze man
tot twee keer toe gestolen heeft van zijn baas.
Maar hij is wel onder de indruk van het slimme plan van de
rentmeester. Jezus vertelt dit verhaal
niet opdat wij slimme oneerlijke plannetjes op touw zouden zetten zoals de
rentmeester. Hij telt deze man niet bij
de kinderen van het licht maar veeleer bij de kinderen van deze wereld.
Hij geeft dit verhaal opdat wij zouden nadenken
over onze eigen redding. Ook wij maken
fouten zoals de rentmeester, maar proberen wij ze goed te maken? Proberen wij voor ons heil de zaken recht te
trekken? Hoe kan de rentmeester zijn
schulden rechttrekken: door vrijgevig te zijn voor zijn schuldenaren. Jezus
zegt zelfs: maak vrienden met behulp van
de valse mammon, opdat jullie in de eeuwige tenten worden opgenomen wanneer de
mammon er niet meer is.
De mammon is een christelijk symbool voor "het beheerst worden door geld". Vrienden maken. We moeten wel één ding duidelijk weten: je kan geen vrienden kopen met geld. Vriendschap wordt opgebouwd op een edelmoedige en gratisse manier, door je hart beschikbaar en klaar te houden.
De meest juiste commentaar op deze parabel zegt
Paulus wanneer hij verwijst naar de woorden van Jezus: er ligt meer vreugde in
het geven dan in het krijgen.
Het is een heel eenvoudige richtlijn op de weg
naar geluk en vreugde. Waarom zijn wij
vaak triestig? Waarom zijn de mensen in
het rijke Europa vaak triestig? We hebben
vaak nog niet begrepen dat we niet gelukkig worden van wat we krijgen voor
onszelf, maar wel van wat we geven aan de anderen.
Dat uurtje tijd dat we geven in een bezoekje aan
een eenzame bejaarde, dat gesprekje met een bedelaar op straat, die glimlach
naar wie zich buitengesloten voelt. Dan
denken we aan die andere bekende woorden die Jezus zei: Want ik had honger, en
jij hebt me te eten gegeven.
Dat is de weg naar de vreugde, dat is de weg naar
het geluk.
Bidden wij dan dat wij tijd maken voor de armen en
zwakken. Dat ons hart niet vol is van
onszelf. Bidden wij voor alle landen in
oorlog, voor al wie op de vlucht leeft, voor al wie alleen is.